Edukacja regionalna już w przedszkolu (mgr Ilona Wąsik)

Współczesne przedszkole, jeśli ma zasługiwać na miano wychowującego, powinno oddziaływać nie tylko na sferę intelektualną dzieci, ale także na emocjonalną. Realizacji tej może służyć edukacja regionalna. Wprowadzenie i wykorzystanie elementów regionalnych w pracy z dziećmi przedszkolnymi ma znaczenie w tworzeniu dla danego przedszkola klimatu wychowawczego. Można zgodzić się z Piotrem Kowolikiem, który mówi, że “…treści zajęć przedszkolnych czerpane ze sztuki regionalnej Górnego Śląska, określone postawy moralne i wzory społeczne silnie oddziaływują na dzieci. Efekty pracy regionalnej w przedszkolu pozwalają na szereg doznań estetycznych. Jeśli własną postawą, znajomością zagadnienia, właściwą organizacją pracy potrafimy wyzwolić u dzieci spontaniczne działania twórcze, można powiedzieć, że zajęcia z zakresu edukacji regionalnej przyniosły pożądane efekty”.

W Przedszkolu nr 20 w Siemianowicach Śląskich, w którym pracujemy, wszystkie elementy edukacji regionalnej stanowią ważny środek oddziaływania w wychowaniu dzieci we wszystkich grupach wiekowych. Obecnie wdrażany jest program edukacji regionalnej “Dziedzictwo kulturowe inspiracją do aktywności twórczej dziecka 5 i 6 letniego”, który jest efektem twórczej pracy wychowawczo-dydaktycznej nauczycielek tegoż przedszkola. Realizacja w/w programu stała się polem nieskrępowanej aktywności intelektualnej, czynnościowej i ekspresyjnej wychowanków.

Budzenie zaciekawienia dziedzictwem kulturowym swego regionu i aktywności twórczej dzieci naszego przedszkola następuje poprzez:

• umacnianie więzi i identyfikowanie się dziecka z rodziną,

• zapoznanie się z codziennym życiem śląskiej rodziny,

• poznawanie kultury i tradycji własnego regionu,

• wzbudzanie zainteresowania tradycjami, zwyczajami, obrzędami rodzinnymi i ogólnonarodowymi kultywowanymi na Śląsku,

• zdobywanie wiadomości na temat rodzinnej miejscowości,

• stwarzanie okazji do poznawania i odkrywania historii swego miasta,

• wdrażanie do współpracy z wybranymi placówkami kulturalno-oświatowymi Siemianowic Śląskich,

• inspirowanie dziecka do twórczej aktywności za pośrednictwem sztuki,

• dostarczenie dziecku możliwości czynnego uczestnictwa w lokalnych wydarzeniach.

Z poczynionych obserwacji wynika, że dzieci zafascynowane są charakterystyczną dla Śląska tematyką baśni, szczególnie o skarbnikach, utopcach i rozbójnikach śląskich. Baśnie ukazują problemy życia w sposób prosty i zwarty, co pozwala uchwycić ich głęboki sens moralny. Dziecko odnajduje w nich odbicie swych tęsknot i problemów - chęć przygód i wędrówek poza dom rodzinny, obaw, lęków i zawodów. Często spotykane są w tych opowieściach czytanych dzieciom motywy im bliskie - uczucia rodzinne, miłość do matki, ojca, różny stosunek do rodzeństwa. Wszystko to dzieje się w atmosferze cudowności, magii, fantazji tak bliskich dziecku. Pod wpływem wierszy, bajek, baśni powstają różnorodne prace plastyczne. Dzieci chętnie rysują skarbnika, utopca. Prace plastyczne wykonywane są różnymi technikami. Cechują je żywe barwy, zaskakują zestawienia form. Przedszkolaki budują, komponują, organizują, przeżywają radość tworzenia, która pobudza je do dalszej zabawy formami i barwami.

Dzięki współpracy z miastem partnerskim Siemianowic Śląskich Jablonkovem w Czechach, a konkretnie z panią Sikorową - animatorem życia kulturalnego w tym mieście mogliśmy wybudować i urządzić w naszym przedszkolu miniaturę tradycyjnej wsi śląskiej. Wielką atrakcją dla dzieci jest przed Świętami Bożego Narodzenia konstruowanie schodków adwentowych i przygotowanie “Betlyjki” w naszej śląskiej wsi. Żeby zobaczyć dawniej używane naczynia, przedmioty potrzebne podczas wykonywania codziennych czynności (robienie masła, pranie na waszbrecie itp.) nie potrzeba koniecznie wybierać się do Muzeum Śląskiego w Siemianowicach Śl. Nasze przedszkolaki w “Małej Galerii” zorganizowanej przez p. mgr Grażynę Salatę - doradcę metodycznego wychowania przedszkolnego mogą na co dzień obcować z eksponatami, których ciągle przybywa dzięki współpracy z rodzicami, babciami i dziadkami wychowanków przedszkola. Każdy też przedszkolak rozróżnia doskonale elementy tradycyjnego stroju śląskiego.

Dzięki współpracy, którą udało nam się nawiązać z Wydziałem Kultury i Sportu Urzędu Miejskiego miasta Siemianowic Śląskich otrzymaliśmy finansowe wsparcie na zakup materiałów potrzebnych na uszycie strojów śląskich. Rodzice grupy 5 i 6 latków oraz personel przedszkola uszył stroje ludowe dla zespołu tanecznego “Kolorowe Nutki”. Własne stroje dają możliwość zaprezentowania twórczości artystycznej naszej placówki w bliższym i dalszym środowisku. Zespół taneczny uczestniczy w konkursach, przeglądach i promuje nasze przedszkole oraz miasto w regionie Śląska polskiego i czeskiego. Najważniejszym naszym działaniem stało się dostarczenie naszym wychowankom możliwości czynnego uczestnictwa w lokalnych wydarzeniach.

Dzieci naszego przedszkola uczestniczą w artystycznych imprezach towarzyszących corocznym Dniom Siemianowic Śl. Biorą czynny udział w występach artystycznych organizowanych z okazji Dnia Dziecka w Amfiteatrze Parku Miejskiego. Nie brak ich popisów także na festynach osiedlowych. W tym roku szkolnym absolwenci naszego przedszkola uczestniczyli w akcji charytatywnej na Michałfeście w dzielnicy Siemianowic - Michałkowicach prezentując program artystyczny na festynie parafialnym.

Nasze przedszkole współorganizuje w Centrum Kultury corocznie Przeglądy Twórczości Artystycznej, gdzie mali mieszkańcy naszego miasta mają możliwość zaprezentowania swoich umiejętności. Zdobyte wcześniej wiadomości o swoim mieście mogą wykorzystać w trakcie zmagań na szczeblu miejskim w Muzeum Śląskim, gdzie co roku uczestniczą w konkursie “Siemianowice Śl.- moje miasto” i tam też zespół taneczny naszego przedszkola w części artystycznej konkursu propaguje różnorodne tańce i piosenki o tematyce śląskiej. Poprzez uczestnictwo przedszkolaków w Przeglądach Piosenki Dziecięcej “Śląskie Śpiewanie” pragniemy budzić w nich dumę z oryginalności i bogactwa śląskiego dziedzictwa kulturowego. W maju 2003r. zespół “Kolorowe Nutki” z naszego przedszkola uczestnicząc w eliminacjach rejonowych “Śląskie Śpiewanie” zakwalifikował się do przeglądów finałowych, gdzie w Łaziskach Górnych zdobył II miejsce w kategorii przedszkoli w województwie śląskim. Sukces ten spowodował, że rodzice jeszcze bardziej zaangażowali się w życie przedszkola. Mali artyści naszej placówki zdobyli uznanie nie tylko w oczach najbliższych, ale zostali zauważeni i nagrodzeni przez niezależne gremium.

Wprowadzenie i wykorzystanie elementów regionalnych w pracy z dziećmi przedszkolnymi ma istotne znaczenie w tworzeniu specyficznego dla naszego przedszkola klimatu wychowawczego. Codzienna rzeczywistość, dzięki elementom regionalnym, stała się bardziej atrakcyjna, pełniejsza i bogatsza, a z drugiej strony nastąpiła u naszych wychowanków integralność estetyczna, uczuciowa, umysłowa i fizyczna. Piękno dziedzictwa kulturowego naszego regionu wplecione w treść współczesnego życia związało naszych przedszkolaków w szczególny sposób z ich środowiskiem i regionem, w jakim jest im dane żyć i dorastać.

Opracowała: mgr Ilona Wąsik